طاها

عصر انفجار اطلاعات و گسترشش ارتباطات ، ساکنان زمین را بر آن داشته است تا روز به روز هرچه سریعتر و افزون تر از مأوا و مأمن طبیعی ، واقعی و اصیل خویش فاصله گرفته ، رو به سمت فضاهای بنا شده بر تارنمایی به گستره جهانی و به پیچیدگی رموز عالم انسانی سیر کنند . خانه های نوبنیاد ما آدمیان در این هنگامه و انفساه به سلول های انفرادی و اختصاصی می مانند که معماران و مهندسان نامرئی با چیره دستی خاص و البته بدون اذن و خواست و اراده خودمان برای ما می سازند و ما را خواسته یا ناخواسته ، دانسته یا ندانسته به طریقی مرموز به سوی آن می کشانند و در آن سکنا می دهند . در بنای این سلول های خانه نما دیگر خبری از مجوزهای قانونی و پروانه ساخت و برنامه های نظارتی و بازرسانه مهندسان و معماران و کارشناسان مورد اعتماد نیست . از این رو ، احتمال بروز ظهور هر نوع خطر و آسیبی بسیار قوی و اجتناب ناپذیر است . گذشته از آن صاحب اصلی و مالک حقیقی و حقوقی این سلول ها ما نیستیم و بنابراین کنترل و نظارت و بازرسی این جایگاه های به اصطلاح خصوصی و شخصی درتملک و اختیار شخص ما نیست ! مهمانان بی شمار این خانه سلول ها نیز همیشه ، یکی پس از دیگری ، سرزده و با کمال خونسردی بدون این که از ما رخصت و اجازتی بطلبند و یا نظر خود ما را جویا شوند ، به این مکان های اختصاصی وارد می شوند و با تصمیم ها و برنامه ریزی های از پیش تعیین یافته خویش عرصه را بر فکر و اندیشه و رأی و نظر و اقدام ما تنگ کرده ، ما را در مقام انفعال قرار می دهند تا با دست و بال بسته ، بخواهیم یا نخواهیم ، تسلیم مقاصد و منویات آنان شویم . ما در این خانه سلول ها به واقع هیچ کاره ایم و تنها هنرمان این است که در دادوستد و ارادت و صادرات نوپدید این سکناها گوی سبقت از دیگران برباییم و برتری خود را در دریافت و ارسال اطلاعات مرتبط با این واردات و صادرات فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی ، تفریحی و انواع سرگرمی های جور و ناجور بر رقبای همجوار خویش به اثبات رسانیم . میدان رقابت در بازی های و سرگرمی ها و گفت و گوهای رایج در این چهار دیواره های اختصاصی به اصطلاح فضای مجازی از این هم پیچیده تر است .
بسته به این که هم بازی های و شرکای سرگرمی و طرف های گفت و گوی ما چه کسانی هستند و بازی ها و سرگرمی ها و گفت و گوها چه پیام هایی را بین ما و دیگران ردوبدل می کنند و چه مفاهیم و مضامینی را به ذهن ها تزریق می نمایند ، نقش تأثیرگذار بازی ها و سرگرمی ها و گفت و شنودها را بایستی ارزیابی کرد در سایر ساحت ها نیز سفره های جهانی با انواع و اقسام خوراکی ها و نوشیدنی های فکری و روانی ، مجاز یا غیر مجاز ، بهنجار یا هنجارشکن ، مفید یا زیان آور ، اندیشه و روان ما را رنگ ، جهت و حتی هویت می دهند در این عرصه ، ما ساکنان غریب این خانه سلول ها نوبنیاد ، نه ، بل ما خوش نشینان مفلوک این لانه های برافراشته بر بام هوا ، چشم و گوش بسته راه به جایی می بریم که چشم اندازش نامشخص ، فرجامش نامعلوم و نتایجش نگران کننده است و…. !!
زندگی در این سلول ها و لانه های لایه دار و تودرتو برای ساکنانش از جهات گوناگون فرهنگی ، روانشناختی ، امنیتی ، اجتماعی و خانوادگی آنان را تحت الشعاع خود قرار می دهند و افراد را در پیچ و خم زندگانی به بن بست های نفس گیر گرفتار می سازد .
چنین اوضاع نابسامان فضای مجازی ما را بر آن داشت تا در این مطالب به بررسی چند جانبه فضای مجازی و فرهنگ و شرایط حاکم بر آن اختصاص دهیم ، تا چه بسا هشداری دیگر برای آنانی باشد که نمی خواهند شاهد هدررفت سرمایه های اعتقادی ، فرهنگی ، تربیتی ، امنیتی ، سیاسی و اقتصادی خود باشند و یا احیانا فرجام تلخی را در زندگی برای خویش رقم زنند در پایان ، یادآوری این نکته مهم است که از جنبه ایجابی نیز ، تاکنون جمعی از نخبگان و فرهیختگان کشوری فعالیت های پژوهشی جهادگونه و سودمندی را برای سالم سازی و جایگزین سازی شبکه های نامطلوب اجتماعی و فضاهای نامساعد مجازی به عمل آورده اند که بسیار شایسته تقدیر است .